Page 13 - Kinh tế - xã hội tỉnh Nam Định 25 năm tái lập 1997-2021
P. 13
I. SƠ LƯỢC QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
1. Sơ lược lịch sử tỉnh Nam Định
Nam Định, vùng đất được hình thành và có bề dày lịch sử từ lâu đời.
Khi quốc gia Văn Lang thành lập, vùng đất Nam Định thuộc bộ Giao Chỉ.
Dưới thời Bắc thuộc đất nước ta bị chia thành nhiều quận, huyện. Nam Định
thuộc huyện Chu Diên, quận Giao Chỉ và từ giữa thế kỷ thứ III, Nam Định
thuộc quận Vũ Bình. Sau khi giành được quyền độc lập tự chủ (thế kỷ thứ
X) đến nay, vùng đất Nam Định trải qua nhiều biến đổi về địa giới hành
chính và tên gọi cũng thay đổi qua thời gian. Thời Lý (1009-1225), Nam
Định thuộc lộ Hải Thanh và lộ Hoàng Giang. Thời Trần (1225-1400) phần
lớn đất Nam Định gọi là phủ Thiên Trường. Đến năm 1469, Nam Định
thuộc xứ Sơn Nam. Năm 1741, Lê Cảnh Hưng tách xứ Sơn Nam thành Sơn
Nam Thượng và Sơn Nam Hạ, thì Nam Định thành Sơn Nam Hạ bao gồm
cả phần đất Thái Bình.
Năm 1822, lần đầu tiên địa danh Nam Định xuất hiện với tư cách là
đơn vị hành chính cấp trấn thay cho trấn Sơn Nam Hạ thời Lê - Trịnh. Phạm
vi của trấn Nam Định lúc đó tương đương với hai tỉnh Nam Định, Thái Bình
và một phần tỉnh Hưng Yên hiện nay. Năm 1832, tỉnh Nam Định được
thành lập trên cơ sở giữ nguyên quy mô trấn Nam Định.
Ngày 21 tháng 3 năm 1890, tỉnh Nam Định được chia thành hai tỉnh
nhỏ là Thái Bình và Nam Định. Địa giới của tỉnh Nam Định lúc này cơ bản
trùng với địa giới tỉnh Nam Định hiện nay.
Theo thời gian, vùng đất Nam Định ngày càng được mở rộng, lấn
nhanh ra biển. Từ năm 1926 tỉnh Nam Định gồm 2 phủ, 7 huyện, 78 tổng,
708 xã. Nam Định trở thành vùng đất hứa thu hút nhiều người đến khai khẩn
đất đai, sinh cơ lập nghiệp, kể cả các vương hầu, quan lại thời Lý, thời Trần.
Thế kỷ thứ XIX, Nam Định có bước phát triển đáng kể, thủ phủ Nam
Định được thiết lập (thành Nam bắt đầu xây dựng vào năm 1804) và dần trở
thành một cảng sầm uất vào bậc nhất ở miền duyên hải Bắc bộ (lúc đó chưa
có cảng Hải Phòng).
13
